Dyrektywa SUP weszła w życie. Co to oznacza?

Prawo w Polsce zmienia się bardzo często. Niektóre przepisy są nam narzucane przez nas własny rząd, a inne przez Parlament Europejski. Tak było w przypadku tak zwanej „dyrektywy plastikowej”, którą muszą wdrożyć wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Nowe prawo dotyczy produkcji i wykorzystywania niektórych produktów jednorazowego użytku. Jakie zmiany niesie? Czy to oznacza koniec plastiku? Wyjaśniamy!

Po pierwsze: promocja alternatywnych rozwiązań Państwa członkowskie powinny promować alternatywne opcje dla jednorazowych produktów plastikowych, np. produkty wielorazowego użytku lub jednorazowe, które zostały wyprodukowane z innych niż plastik tworzyw, np. biodegradowalnych, takich jak drewno czy bambus. Najważniejsze, by alternatywne produkty były bezpieczniejsze dla środowiska niż te wykonane z jednorazowych tworzyw sztucznych.

Po drugie: większy udział odpadów poddawanych recyklingowi w ogólnej ilości odpadów

Państwa członkowskie powinny zachęcać obywateli do segregowania odpadów, szczególnie tych z tworzyw sztucznych wymienionych w rozporządzeniu. Celem Unii Europejskiej jest osiągnięcie recyklingu plastikowych butelek PET na poziomie min. 77% do 2025 roku.

Po trzecie: nowe kryteria dla producentów

Producenci produktów jednorazowego użytku muszą zmierzyć się z nowymi wymogami, które dotyczą nie tylko projektowania i produkcji, ale także ich etykietowania. Jedną z takich zmian jest obowiązek korzystania z nakrętek przymocowanych na stałe do opakowania. Przez to utrudnione będzie zbieranie nakrętek w celach charytatywnych.

Po czwarte: zakaz produkcji niektórych produktów jednorazowego użytku

Do obiegu nie będą mogły trafiać m.in. opakowania ze spienianego polistyrenu, czyli EPS (z ang. expanded polystyrene. Takie opakowania bardzo często były wykorzystywane do pakowania posiłków na wynos.

Po piąte: większe koszty dla producentów

Producenci niektórych produktów jednorazowego użytku, np. filtrów do papierosów, poniosą dodatkowe koszty. Będą oni zmuszeni do pokrycia kosztów utylizacji odpadów. Oprócz tego w ich obowiązku leżeć będzie edukacja obywateli na temat szkodliwego wpływu tego typu produktów na środowisko naturalne.

Dlaczego dyrektywa SUP została zatwierdzona i skąd się w ogóle wzięła?

Badacze środowiska morskiego udowodnili, że wśród śmieci znalezionych w środowisku morskim tworzywa sztuczne pochodzące z różnych źródeł stanowią przeszło 80%. Na tym jednak wnioski się nie kończą. Gdybyśmy te wszystkie śmieci wrzucili do jednego wiaderka, połową z nich byłyby przedmioty jednorazowego użytku, takie jak słomki, sztućce czy foliowe reklamówki. Te liczby nie mówią nam wiele. Szacuje się, że jest ich co najmniej 150 milionów ton! Oznacza to, że w oceanach i morzach pływa ponad 10 milionów worków pełnych śmieci. Dla porównania, typowa Polska rodzina produkuje rocznie około 30-40 worków śmieci. Brzmi strasznie, prawda? Idąc dalej, 27% odpadów to pozostałości z narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne. Na tym kwestia odpadów morskich się nie kończy. Przechadzając się po europejskich plażach, możemy zobaczyć ogromną ilość śmieci. Większość z nas choć raz sprzątała teren, na którym chce plażować. Pozostawione śmieci, „pety” i inne rzeczy sprawiają, że złote plaże zamieniają się w wysypiska. Ok. 86% odpadów stanowią plastikowe produkty jednorazowego użytku, które zostały objęte dyrektywą SUP. Czy to oznacza, że będziesz czyściej? Najprawdopodobniej tak. Producenci będą zmuszani do wymyślania bardziej ekologicznych alternatyw, jakich jak np. bambusowe czy drewniane sztućce jednorazowe. Nie zmusi to ludzi do sprzątania po sobie, ale dobra wiadomość jest taka, że są to tworzywa biodegradowalne i po jakimś czasie same się rozłożą, znikając z powierzchni Ziemi. Z pewnością ustawa sprawi, że stosowanie produktów jednorazowego użytku z plastiku będzie o wiele mniejsze. Według Parlamentu Europejskiego bez zakazów i surowych przepisów dotyczących tworzyw sztucznych wykorzystywanych do produkcji przedmiotów jednorazowego użytku, wykorzystanie ich rosłoby nadal w zastraszającym tempie. Już teraz każdego roku do oceanów wrzucamy między 4,8 a 12,7 milionów ton plastikowych śmieci. Celem dyrektywy Parlamentu Europejskiego jest osiągnięcie tendencji malejącej najpóźniej do 2026 roku.

Czy to będzie trudne? Oczywiście. Jednak bez takich działań, bez rozszerzonej odpowiedzialności producenta i świadomości obywateli nic się nie zmieni, a śmieci będą zajmować coraz większą powierzchnię. Już teraz:

• giną organizmy morskie oraz lądowe,
• degradowane są siedliska naturalne,
• Unia Europejska wydaje setki milionów Euro na oczyszczanie mórz i oceanów.

Im szybciej zaczniemy zmieniać nasze nastawienie do jednorazowych produktów plastikowych oraz segregowania śmieci, tym lepiej.

„Dyrektywa plastikowa” – nowe prawo dot. obrotu produktów jednorazowego użytku

Jak te zmiany wyglądają w praktyce? Od 2021 roku opakowania oraz produkty jednorazowego użytku musiały być oznaczane widocznym znakiem „martwego żółwia”. Od 24 maja 2023 roku producenci produktów jednorazowego użytku mają tak naprawdę zakaz produkowania niektórych produktów jednorazowego użytku. Nie oznacza to jednak, że nie będą one obecne na naszym rynku. Tak długo, jak hurtownie, sklepy i punkty gastronomiczne będą miały zapasy tego typu produktów, tak długo będą one w obiegu. Nie wiadomo, kiedy nastąpi moment, w którym nie będzie już nowych odpadów opakowaniowych jednorazowego użytku oraz innych plastikowych śmieci. W przyszłym roku za to konsumenci zostaną obciążeni dodatkową opłatą za korzystanie korzystanie z opakowań jednorazowego użytku. Oznacza to, że dodatkowy koszt poniesiemy nie tylko biorąc jednorazowe sztućce w barze, ale także kupując napoje w plastikowych butelkach jednorazowego użytku PET. Stawki te będą znane po ustanowieniu odrębnego rozporządzenia. Wiadomo, że nie powinny przekraczać złotówki, ale polski rząd składania się ku ok. 20 groszach. Nie jest to na tyle znacząca opłata, by klienci zmieni swoje zachowania. Jeśli prowadzisz firmę, która wykorzystuje jednorazowe kubki na napoje (oraz pokrywki i wieczka do nich) i jednorazowe pojemniki na żywność, będziesz musiał składać sprawozdania z ilości wydanych i nabytych opakowań. Na tym się nie kończy. Twoim obowiązkiem będzie także zapewnienie klientom wyboru. W Twoim lokalu powinny być dostępne np. opakowania wielorazowego użytku. A to jeszcze nie koniec zmian. Do obowiązków przedsiębiorców będzie należeć także edukowanie konsumentów na temat wpływu niektórych produktów jednorazowego użytku na środowisko morskie oraz lądowe. Dotyczy to szczególnie podpasek oraz wkładek higienicznych, tamponów, aplikatorów, patyczków higienicznych, chusteczek nawilżanych oraz filtrów do papierosów, a także plastikowych opakowań i produktów jednorazowego użytku. Ma to na celu stworzenie systemów rozszerzonej odpowiedzialności producentów oraz konsumentów. Ostatnia zmiana dotyczy prowadzenia kampanii edukacyjnych, które skłaniałyby konsumentów do zmian. Koszty takich kampanii będą oczywiście po stronie producentów.

Produkty objęte zakazem i kary

Za złamanie przepisów będą groziły poważne konsekwencje. Kary administracyjne będą wynosić od 10 do 500 tysięcy złotych. Za co mogą zostać nałożone? M.in . za:

• brak sprawozdań,
• niedofinansowywanie kampanii edukacyjnych na temat wpływu niektórych produktów jednorazowego użytku na środowisko morskie i lądowe,
• niepobieranie opłat za plastikowe opakowania od klientów.

Wiele z tych produktów, zgodnych z unijną dyrektywą SUP, jest dostępnych w ofercie ika.pl. Producentem jednorazowych produktów biodegradowalnych oraz plastikowych produktów wielorazowych jest Guillin. Firma prowadzi działania w zakresie recyklingu odpadów, tworząc:

• opakowania z papieru ( m.in. tacki, pojemniki powlekane PP w różnych rozmiarach, pudełka z przykrywkami z rPET, miseczki, pojemniki na zupę, kubki),
• opakowania z PP (na dania zimne i gorące),
• „zastawy stołowe” z PP, które można myć do 125 razy w zmywarce. W ofercie można znaleźć sztućce, talerzyki, tace do serwowania, kubki oraz wiele innych produktów.

Przeczytaj także: OZNACZENIA NA PLASTIKOWYCH OPAKOWANIACH - JAK JE CZYTAĆ I CO OZNACZAJĄ?